گفت‌وگو با «محمدامین همدانی»، «علی نوری اسکویی» و «اشکان رهگذر» کارگردانان انیمیشن

نقش انیمیشن در طراحی استراتژی فرهنگی

زهرا نجفی| انیمیشن در سینمای ایران چه جایگاهی دارد؟ این همان سؤالی است که هنوز مسئولان فرهنگی و هنری به آن پاسخ دقیقی نداده‌اند. همان سؤالی که کارگردانان نسل جدید انیمیشن آن را بارها به اشکال متفاوتی مطرح کرده‌اند. شاید تا پیش از موفقیت گیشه انیمیشن‌های ایرانی در سال‌های اخیر، مسئولان آن‌قدر دغدغه پاسخگویی به این سؤال را نداشتند اما در شرایط فعلی که به نظر می‌رسد فضای انیمیشن به سمت پویایی بیشتر درحرکت است به‌طوری که در جشنواره ملی فیلم فجر یا جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان بخش مجزایی را به نمایش و داوری آثار انیمیشنی اختصاص می‌دهند، پاسخگویی به این سؤال ضروری است. جشنواره فیلم فجر به‌عنوان مهم‌ترین جشنواره سینمایی کشور هم تأثیر بسیاری در سینمای ایران دارد اما برگزارکنندگان جشنواره فیلم فجر هم هنوز به این سؤال پاسخ روشنی نداده‌اند و البته عملکردشان در دوره‌های اخیر جشنواره تنها موجب گلایه اهالی انیمیشن شده است. آخرین انیمیشن‌هایی که دوره سی‌وچهارم و سی‌وپنجم به نمایش درآمدند گواه این عملکرد هستند؛ نمایش آنها در آخرین سانس آخرین روز جشنواره، بی‌اطلاع‌رسانی و درنهایت بی‌توجهی اهالی رسانه در ادامه برخورد مسئولان باعث شد تا کارگردانان انیمیشن با شک و تردید به این جشنواره بنگرند. به‌همین دلیل با علی نوری اسکویی و محمدامین همدانی به‌ترتیب کارگردان انیمیشن‌های «رهایی از بهشت» و «فهرست مقدس» که انیمیشن‌های‌شان در دوره‌های اخیر جشنواره حضور داشته و اشکان رهگذر کارگردان انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» که تصمیم گرفت در جشنواره فیلم فجر شرکت نکند به گفت‌وگو نشستیم تا اهمیت پرداختن به انیمیشن در جشنواره فیلم فجر را مورد بررسی قرار دهیم.

با توجه به اینکه تا امروز اتفاق قابل‌توجهی برای انیمیشن‌های سینمایی ما در جشنواره فیلم فجر نیفتاده است و حتی شما، آقای همدانی انتقاداتی را در اختتامیه جشنواره فیلم فجر بیان کردید در رابطه با اینکه چرا به‌اندازه‌ای که باید به انیمیشن توجه نمی‌شود می‌خواهم نظرتان را درباره جایگاه جشنواره فیلم فجر بدانم. اهالی سینما این جشنواره را به‌عنوان ویترین سینمای ایران می‌دانند که روی اکران سال بعد تأثیر می‌گذارد. آیا به نظر شما جشنواره فیلم فجر روی سینمای انیمیشن هم می‌تواند تأثیری بگذارد؟
همدانی: فکر می‌کنم ابتدا باید از جایگاه واقعی انیمیشن در سینما صحبت کنیم. وقتی‌که ما تقریباً هر‌سال در بین پنج فیلم پرفروشی که اکران جهانی می‌شوند یک انیمیشن داریم، به این معنی است که انیمیشن در سینمای جهان جایگاه قابل‌توجهی دارد. اما اینکه چرا ما در سینمای ایران آن‌قدر نسبت به انیمیشن کم‌لطف یا به‌نوعی بی‌توجه هستیم به عوامل متعددی برمی‌گردد؛ شاید برخی از سینماگران سینمای زنده فکر می‌کنند با ورود انیمیشن به بخش رقابتی جایگاه آنها به خطر می‌افتد. بخش دیگری از علت این اتفاق را «نبود بلوغ» یا کمبود اطلاعات در مورد انیمیشن می‌دانم. یادم هست همان سالی که ما با انیمیشن «فهرست مقدس» در جشنواره فیلم فجر حضور داشتیم، معاونت سینمایی به خاطر حضور هفت، هشت انیمیشن با‌کیفیت‌های متفاوت در جشنواره و فروش 4 میلیارد و600 میلیون تومانی انیمیشن «شاهزاده روم» آن سال را «سال انیمیشن» نامیده بود. کمی از این نامگذاری گذشته بود که من و معاونت سینمایی میهمان برنامه تلویزیونی «هفت» شدیم. من در استودیو نشسته بودم و به حرف‌های معاونت سینمایی وقت گوش می‌کردم که یک‌دفعه در گلایه نسبت به گروه‌های متعددی که از جشنواره فیلم فجر توقع دریافت سیمرغ داشتند گفت: کارتونیست‌ها و تصویرسازان هم در حال حاضر توقع سیمرغ از جشنواره دارند، کم مانده ‌است انیمیشنی‌ها هم بگویند ما هم سیمرغ می‌خواهیم. این جملات را که از معاونت سینمایی شنیدم شگفت‌زده و بسیار ناراحت شدم. این نبود شناخت است. اتفاقی که برای ما در جشنواره فیلم فجر افتاد و باعث ناراحتی ما شد که در اختتامیه جشنواره هم آن را عنوان کردم این بود که ما به‌دنبال جایزه گرفتن برای انیمیشن نبودیم. اما این‌قدر از اکران‌های بد و محدودی که به نحو بدتری اطلاع‌رسانی شد عصبانی بودیم که دیگر جایزه برایمان مهم نبود. اصلاً کسی خبر نداشت جشنواره بخش انیمیشن دارد. مهم‌ترین جایزه برای ما این است که کارهایمان دیده شود و بتوانیم نظرات مردم را بگیریم تا در کارهای بعدی موفق‌تر باشیم.
نوری اسکویی: من سه تجربه متفاوت از جشنواره فیلم فجر دارم. نخستین‌ باری که در این جشنواره حضور پیدا کردم کاندید سیمرغ بهترین دستاورد فنی برای یک فیلم تلویزیونی شدم که البته مجموعه تلویزیونی بود که با توصیه دبیر جشنواره نسخه سینمایی از آن را به جشنواره ارائه داده بودم. در دوره‌ سی‌و‌چهارم جشنواره فیلم فجر که بخش انیمیشن برای نخستین بار به شکل مستقل برگزار شد، داور بودم. آخرین تجربه حضور هم به انیمیشن سینمایی«رهایی از بهشت» بازمی‌گردد که در بخش مسابقه حضور داشت. ماحصل این سه تجربه و صحبت با سینماگران با‌تجربه‌ای که در جشنواره به شکل‌های متفاوتی تاکنون حضور‌داشته‌اند، این بود که جشنواره فیلم فجر بی‌در‌و‌پیکر است. انسجام استراتژیک ندارد و دبیران جشنواره به‌سرعت تغییر می‌کنند. این‌یکی از واقعیت‌های جشنواره فیلم فجر است که اکثر کسانی که به دبیری این جشنواره می‌رسند برای نخستین ‌بار است که دبیر یک جشنواره شده‌اند. و شما تا چه حد می‌توانید روی هوش هیجانی‌ آدم‌های بدون تجربه حساب کنید که درست عمل کنند؟! در‌حالی‌که در همه جای دنیا یک دبیر جشنواره از قبل تجربه‌هایی مثل داوری، معاونت اجرایی و دبیری جشنواره‌های کوچک‌تر را تجربه می‌کند تا بتواند یک جشنواره بزرگ را اداره کند. با این وضعیت نمی‌شود پیش‌بینی کرد یا نظر داد که جشنواره فیلم فجر همان‌طور که برای برخی از فیلم‌های زنده می‌تواند سکوی پرش و فرصتی برای دست یافتن به اکران بهتر باشد برای انیمیشن هم این کارایی را دارد یا می‌تواند داشته باشد.
رهگذر: من تجربه حضور در جشنواره فیلم فجر را نداشتم، اما شرح ماجرای حضور دیگر انیمیشن‌سازان در فجر را خوانده‌ام. با چند سینماگر هم مشورت کردم و به این نتیجه رسیدم که نباید فیلمم را به جشنواره فیلم فجر بدهم. اگر قرار است انیمیشن سینمایی که هشت سال برایش زحمت‌ کشیده‌ام را به جشنواره‌ای بدهم باید آن را در‌جایی برای نخستین بار به نمایش بگذارم که قدر‌وقیمتش را بدانند. نه جایی که کارم را نمی‌شناسند و برایش جایگاهی قائل نیستند.
از طرف دیگر انیمیشن شانس بیشتری نسبت به فیلم‌های زنده برای حضور در عرصه بین‌الملل دارد. چون زبان انیمیشن و کیفیت آن چیزی است که فیلمساز آن را می‌سازد. بنابراین مخاطبان از ملیت‌ها و زبان‌های مختلف می‌توانند راحت‌تر با آن ارتباط برقرار کنند. در‌حالی‌که شاید بهترین فیلم‌های سینمای زنده ما حتی در‌ یکی از جشنواره‌های درجه پنجم روستایی در رومانی هم فرصت حضور نداشته باشند چون برایشان جالب و قابل‌فهم‌ نیست. پس به این نتیجه رسیدم که فرستادن انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» به جشنواره تصمیم عاقلانه‌ای نیست. ضمن اینکه پخش‌کننده خارجی فیلم اصلاً جشنواره فیلم فجر را نمی‌شناخت و می‌گفت ممکن است خریداران خارجی با شنیدن اینکه فیلم برای نخستین‌ بار در یک جشنواره شناخته‌ نشده به نمایش‌ درآمده است کنار بکشند.
جشنواره ملی فیلم فجر به لحاظ رسانه‌ای همیشه دارای فضای گرم و پرهیاهویی بوده است. به‌طوری که کمتر پیش می‌آید فیلمسازان داخلی وسوسه نشوند در این جشنواره حضور پیدا کنند. حتی بسیاری از تولیدات سینمای ایران با توجه به برگزاری این جشنواره ساخته می‌شوند. شما اصلاً وسوسه نشدید در این جشنواره شرکت کنید؟
رهگذر: اتفاقاً برایم بیشتر از‌آنکه وسوسه‌‌کننده باشد، خطرناک به‌نظر می‌رسید. شما فیلمی ساختید، آن‌هم نخستین فیلم‌تان. بنابراین خیلی برایتان مهم است که چه بازخوردی بگیرید. چون شما هنرمند هستید و این بازخورد روی آینده کاری شما تأثیر می‌گذارد. پس باید نخستین جایی که فیلم را می‌فرستید جایی باشد که از‌آنجا بازخورد درست بگیرید. به این دلیل بود که فکر کردم فرستادن فیلمم به جشنواره فیلم فجر بیشتر به‌کارم ضربه می‌زند. چون یا بازخوردهایی می‌گیرم که درست و کارشناسی نیستند یا بالعکس تعریف‌های کاذبی دریافت می‌کنم که به شکل دیگری به‌کارم ضربه می‌زند.
نوری اسکویی: حق با اشکان است. او کاپیتان تیمی است که هشت سال همراهی‌اش کرده‌اند. پس باید به فکر هم‌تیمی‌هایش باشد و تصمیمات درستی برای آنها بگیرد. این حس تیم بودن در بین ما انیمیشنی‌‌ها که ماه‌ها یا حتی سال‌ها با‌هم زندگی می‌کنیم بیشتر وجود دارد. اینکه نخستین واکنش‌ها چطور باشد بسیار تأثیرگذار است. فضایی که خودش را برای حضور چهره‌های سینما و سوپراستارها آماده می‌کند برای انیمیشن جایگاهی قائل نیست. در حالی که خود اهالی سینما بسیار به انیمیشن احترام می‌گذارند و برایش ارزش قائل هستند. اما فضای جشنواره فیلم فجر به گونه دیگری است، به خبرنگاران گفته می‌شود این سانس انیمیشن داریم بروید استراحت کنید.
این فضایی است که خودتان هم تجربه‌اش کردید، نه؟
بله، رفتارها در آنجا با ما بسیار عذاب‌آور بود. تشریفات با عوامل فیلمی که شاید حتی از فیلم‌ ما کیفیت‌ کمتری داشت به خاطر حضور دو ستاره بهتر برخورد می‌کرد. در حالی که در سینمای جهان انیمیشن جایگاه ویژه‌ای دارد. طبیعی است که با چنین برخوردهایی بچه‌های انیمیشن آسیب می‌بینند و می‌پرسند چرا 5سال عمرمان را روی ساخت یک انیمیشن گذاشتیم، شاید بهتر بود که از همین کارهای بی‌کیفیت یا کم ‌کیفیت سینمایی می‌ساختیم تا دیده شویم. چون انیمیشن‌سازان این پتانسیل را دارند که در سینما کار کنند در‌حالی‌که برعکس آن به‌راحتی ممکن نیست. نخستین برخورد می‌تواند تأثیرگذار و شکننده باشد. برای همین بود که بعد از جشنواره فیلم فجر دو نفر از عوامل فیلم من وارد سینمای زنده شدند و گفتند دیگر انیمیشن کار نمی‌کنیم.
آقای اسکویی شنیده‌ام فیلم بعدی شما از نوع فیلم زنده است. می‌توانیم این انتخاب را به ناامیدی‌هایتان از فضای انیمیشن ربط دهیم؟
نوری اسکویی: بالاخره ما هم خسته می‌شویم و باید فضایمان را تغییر دهیم. پروسه کار انیمیشن طولانی است و من هم با ساخت فیلم زنده وارد دنیای سینما شدم. هم به استراحت نیاز داشتم و هم دلم برای ساخت فیلم زنده تنگ‌شده بود.
در مورد «فهرست مقدس» چطور؟ جشنواره فیلم فجر توانست بر اکران این انیمیشن تأثیری بگذارد؟
همدانی: فجر تأثیری نگذاشت، چون اصلاً انیمیشن ما در این جشنواره دیده نشد.
مرکز گسترش از منافع مستندسازان و انجمن سینمای جوان هم از جایگاه فیلم کوتاه در جشنواره فیلم فجر دفاع می‌کنند. اما انیمیشن چنین متولی ندارد. چقدر این اتفاقات یعنی نادیده گرفته شدن انیمیشن در جشنواره فیلم فجر به این موضوع بازمی‌گردد که انیمیشن متولی جدی ندارد؟
نوری اسکویی: همین‌طور است. انیمیشن هنوز در کشور ما متولی ندارد. همیشه قول‌هایی داده‌اند اما تاکنون شاهد عملی شدن آنها نبوده‌ایم. گاهی بحث می‌شود که صنف متولی باشد اما واقعیت این است که صنف نمی‌تواند همپای یک نهاد دولتی عمل کند. بنابراین ما انیمیشنی‌ها به متولی دولتی نیاز داریم.
اما این انیمیشنی که امروز در جشنواره فیلم فجر جدی گرفته نمی‌شود زیربنای آینده سینمای کشور ماست. چون انیمیشن تا همین امروز با پتانسیل خودش رشد کرده و جلو رفته است. پس دور از ذهن نیست که در آینده‌ای نه چندان دور به یکی از بخش‌های مهم سینمای ایران، بخشی که حرف‌های بسیاری برای گرفتن دارد تبدیل شود. اگر در چنین زمانی جشنواره‌ها فکری برای حضور انیمیشن نکرده باشند، آنها یک گام عقب‌تر می‌افتند. چون وقتی به انیمیشن بی‌توجهی می‌کنند، انیمیشن‌ها در جشنواره‌های خارجی شرکت می‌کنند و جایزه هم می‌گیرند. آن‌وقت است که دیگر این روند در سینمای انیمیشن متداوم می‌شود و دبیران جشنواره‌های داخلی باید خواهش کنند تا انیمیشن سینمایی را در جشنواره‌هایشان داشته باشند و این جریان شکل‌گرفته را به داخل کشور بازگردانند. مگر اینکه از سیاست‌های تنبیهی استفاده شود و بگویند اگر فیلمی مثلاً به جشنواره فیلم فجر نیاید به آن پروانه نمایش نمی‌دهیم.
سینمای انیمیشن هر نوع حضوری را در جشنواره فیلم فجر تجربه کرده است. در دوره‌ای انیمیشن‌ها بخش مجزایی برای خودشان داشتند و در کنار فیلم‌های انیمیشن داوری شدند و در دوره‌ای دیگر در کنار فیلم‌های سینمای زنده داوری شدند. به نظرتان کدام از این اتفاقات بهتر می‌تواند حق مطلب را نسبت به فیلم‌های انیمیشن ادا کند؟
نوری اسکویی: فرایند صدا و آهنگسازی در فیلم سینمایی زنده با انیمیشن بسیار متفاوت است. صداگذاران و آهنگسازانی که برای فیلم زنده کار می‌کنند باید 4، 5 برابر وقت و انرژی بیشتری برای انیمیشن بگذارند. چون همه چیز را باید از صفر خلق کنند. از طرف دیگر چون فضای انیمیشن رئال نیست، صداگذاری و آهنگسازی برایش شرایط خاص خودش را دارد. بنابراین اگر قرار باشد انیمیشن در کنار فیلم‌های زنده داوری شود، حتی بدترین انیمیشن هم می‌تواند سیمرغ صدا و موسیقی را بگیرد. داوران جشنواره فیلم فجر اساساً جوایز را بین کارگردانان و تهیه‌کنندگان تقسیم می‌کنند، یعنی می‌گویند باید به فیلم فلان کارگردان هم یک جایزه بدهیم. بعد تصمیم می‌گیرند به مثلاً به آهنگسازی این فیلم جایزه دهند. بنابراین در این بین حتی کار صداگذاران، آهنگسازان یا تدوینگران دیده نمی‌شود. این تهیه‌کنندگان و کارگردانان هستند که در جشنواره فیلم فجر مورد توجه قرار می‌گیرند. باید این واقعیت را هم در نظر بگیریم که کارگردانان یا تهیه‌کنندگان انیمیشن شخصیت‌های بانفوذی در سینما نیستند و جایزه دادن به آنها به‌نفع داوران نیست. (می‌خواهم خیلی صریح درباره این موضوع حرف بزنم.) این ارزش قائل نشدن برای داوری آثار انیمیشن آسیب دیگری را هم به همراه داشته، آهنگسازان و صداگذاران حرفه‌ای کمتر علاقه‌مند می‌شوند تا در پروژه انیمیشن مشارکت داشته باشند. آنها با خودشان فکر می‌کنند برای یک فیلم سینمایی کافی است 20 روز وقت بگذارند، هم کارشان کمتر است و هم در جشنواره فیلم فجر مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. اما باید بیش از چهار، پنج ماه برای آهنگسازی یا صداگذاری یک انیمیشن بلند سینمایی وقت بگذارند، آن‌وقت کارشان هم در جشنواره دیده نمی‌شود. بنابراین حرفه‌ای‌ها از کار کردن با انیمیشنی‌ها خودداری می‌کنند. درواقع مسأله‌ای که در حال حاضر در مورد فجر وجود دارد این است که اصلاً می‌خواهند به انیمیشن جایزه بدهند یا ندهند؟! وگرنه ما هنوز به‌جایی نرسیدیم که بخواهیم تدوین، کارگردانی یا موارد تخصصی دیگر انیمیشن را ارزیابی کنیم.‌ همان‌طور که می‌دانید فیلم من جایزه‌های زیادی از جشنواره‌های مختلف انیمیشن دریافت کرد اما وقتی انیمیشن «رهایی از بهشت» جایزه بهترین فیلم جشنواره آکولید کالیفرنیا را به‌دست آورد، من واقعاً شعور و درک آنها را به‌خاطر اهدای جایزه بهترین فیلم به یک انیمیشن سینمایی در یک جشنواره سینمایی و از بین بیش از هزار فیلم داستانی زنده تحسین کردم. چراکه این جشنواره جایزه تخصصی انیمیشن نداشت. بنابراین سینما، سینماست. چه فرقی می‌کند شما برای قصه گفتن از چه روشی استفاده کنید؟ بسیاری از کارگردانان هالیوودی دست به ساخت انیمیشن هم زده‌اند. همه اینها در خدمت کارگردان است. اما ما فاصله بسیاری با آنها داریم، نمی‌دانم باید چند سال بگذرد که مدیران سینمایی ما جرأت کنند جایزه بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر را به یک انیمیشن بدهند یا اصلاً یک انیمیشن سینمایی را به‌عنوان نماینده ایران به اسکار بفرستند.
همدانی: بله، من هم این تجربه را مثل آقای نوری اسکویی داشتم که آدم‌های حرفه‌ای از کار کردن در پروژه انیمیشن خودداری کنند. اما اینکه جایگاه انیمیشن در جشنواره فیلم فجر باید به چه صورت باشد، به نظرم وقتی از انیمیشن سینمایی حرف می‌زنیم باید در کنار آثار سینمایی دیگر و در جشنواره سینمایی‌ها قرار بگیرد. اگر امروز از کنار این مسأله می‌گذریم از سر ناامیدی است. چون فکر می‌کنیم با توجه به گره‌های کوری که وجود دارد این اتفاق اصلاح شدنی نیست. تصورم این است که داوری‌ها و انتخاب داورها در جشنواره فیلم فجر بیشتر از نگاه مدیریتی نشأت می‌گیرند تا حرفه‌ای. درهرصورت انیمیشن بالاخره جایگاه خودش را به‌دست می‌آورد، چقدر خوب بود که مسئولان فرهنگی هم به آن توجه می‌کردند. چون روزی که انیمیشن جایگاه خودش را از فروش داخلی و جوایز بین‌المللی به‌دست آورد، انگشت سرزنش به سمت مسئولان ما خواهد رفت. چون انیمیشن فقط ابزار فرهنگی و سرگرمی نیست، ابزار استراتژیکی است که می‌تواند حتی به کمک کشور بیاید. انیمیشن زبان صحبت کردن ما با آینده است.
آیا می‌توانیم بگوییم که اشکان رهگذر به این دلیل از بازیگران شناخته‌شده سینما و تئاتر برای صداپیشگی شخصیت‌های اصلی انیمیشنش استفاده کرده تا به‌واسطه حضور آنها توجه به‌کارش بیشتر شود؟
رهگذر: بله، اگر قرار بود ما در جشنواره فیلم فجر حضور پیدا کنیم و من از چند نفر از بازیگران کار دعوت می‌کردم تا در کنار ما حضور پیدا کنند، قطعاً این اتفاق می‌افتاد. حضور این چهره‌ها در استقبال مردم و رسانه‌ها بی‌تأثیر نیست اما برای ما همه‌چیز نبود؛ یعنی نمی‌خواهم فیلم پشت این موضوع قایم شود. حضور این چهره‌ها در اکران قطعاً به ما کمک خواهد کرد و به‌قول‌معروف تنور را داغ می‌کند. من هم مثل همه کارگردانان علاقه دارم فیلمم دیده شود.
همدانی: چقدر این جواب زیبا بود. دقیقاً شاید حضور بازیگران سروصدا به پا کند اما خود فیلم دیده نمی‌شود. به‌نظرم اشکان رهگذر بهترین تصمیم را گرفته است.
فکر نمی‌کنید بخشی از این ماجرا که انیمیشن‌ها در کنار آثار سینمایی داوری نمی‌شوند یا سازوکار ثابتی برای داوری‌شان در نظر گرفته نمی‌شود به این موضوع برمی‌گردد که حضور انیمیشن در جشنواره متداوم نیست؟
همدانی: اتفاقاً به همین دلیل نیاز دارد که به آن توجه درست‌تری شود. یعنی اگر انیمیشن در جشنواره دیده شود و آن را جدی بگیرند، اتفاق بعدی‌اش این است که سرمایه‌گذاران بخش خصوصی علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری می‌شوند. چون در حال حاضر آنها کمتر به سمت انیمیشن می‌آیند. دولت پیشین یکباره توجه جدی نسبت به بازی نشان داد و با اینکه حضور ما در عرصه بازی جدیدتر از انیمیشن است، بازی رشد قابل‌توجهی کرد. حتی به حمایت هم نیاز نداشت. انیمیشن هم این وضعیت را دارد، مرز نمی‌شناسد و به‌راحتی می‌تواند پول خودش را دربیاورد، اگر به‌درستی عرضه و اکران شود.
به نظرتان جشنواره دوسالانه پویانمایی تهران که درزمینه انیمیشن کوتاه عملکرد خوبی دارد، نمی‌تواند بستر بهتری را برای انیمیشن‌های بلند را فراهم کند؟
رهگذر: نه، چون جشنواره پویانمایی تهران به خانواده انیمیشن محدود می‌شود، رنکی ندارد و در آن هیچ اتفاق خرید و فروشی انجام نمی‌شود. کسانی که شرکت می‌کنند به خاطر علاقه شخصی خودشان به جشنواره است. اهالی انیمیشن می‌خواهند به بهانه برگزاری جشنواره چند روزی باهم معاشرت کنند.
همدانی: همه ما از قبل می‌دانیم خروجی جشنواره پویانمایی چه چیزی است.
نوری اسکویی: دقیقاً، فضای آن شبیه به‌جشنواره فیلم کوتاه تهران است. حتی فیلم‌های کوتاه هم اگر در این جشنواره بیایند برای شرکت در جشنواره‌های خارجی به مشکل برمی‌خورند.
آیا فیلم بعدی‌تان را به جشنواره فیلم فجر می‌دهید؟
همدانی: فکر نمی‌کنم.
نوری اسکویی: نمی‌دانم.
رهگذر: باید ببینیم با انیمیشن «فیل شاه» در این دوره از جشنواره فیلم فجر چه برخوردی می‌کنند. آن‌وقت می‌توانیم تصمیم‌گیری کنیم.

منتشر شده: روزنامه ایران

اشکان رهگذر در گفتگو با سوره سینما عنوان کرد: «جلسات کارتون تهران» به شهرستان می‌رود

کارگردان انیمیشن «آخرین داستان» به همراه برگزار کنندگان «جلسات کارتون تهران» که شهریور ماه در تهران به اجرا درآمد، قصد دارند این جلسات را در شهرهای مختلف ایران برپا کنند.

اشکان رهگذر: در حوزه انیمیشن کوتاه خیلی پیشرفت داشته ایم

من با واژه افت انیمیشن موافق نیستم؛ ما باید عناصر مختلفی را در این زمینه در نظر بگیریم، به‌عنوان نمونه فضای داستان، قصه و… و سپس می‌توان گفت که افت داشته‌ایم یا پیشرفت کرده‌ایم
اشکان رهگذر انیماتور آسیفای هالیوود و سازنده انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» و سیدمسعود صفوی تهیه‌کننده مجموعه انیمیشنی «شکرستان» در نشستی که ویژه نمایشگاه مطبوعات در غرفه «صبا» با اجرای نجمه جودکی برگزار شد، حضور یافتند که جودکی در ابتدای گفت‌وگو بیان کرد: متاسفانه انیمیشن ما در سال‌های اخیر به جای این که پیشرفت و سیری صعودی داشته باشد، افت کرده‌ است واین صنعت در کشور ما با سایر کشورهای دنیا متفاوت است و در کارها به غیر از «شکرستان» در آن سطح نیستند، چرا ما به آن جایگاه نرسیدیم؟

جاه‌طلبی سینمای ایران با صنعت انیمیشن

گفت‌وگوی صمت با اشکان رهگذر، کارگردان انیمیشن درباره اقتصاد این رشته در ایران

علی نعیمی: «انیمیشن» یا همان نام فارسی شده آن «پویا نمایی» دنیایی است که در آن همه آرزوها برآورده می‌شود

کارگردان «آخرین داستان»: فیلم آخر حاتمی کیا پر از جلوه های ویژه است

انیماتور جوان کشور با اشاره به آگاه نبودن سینماگران ایرانی برای استفاده از جلوه های ویژه بصری، از ابراهیم حاتمی کیا به عنوان فیلمسازی که از این تکنولوژی استفاده فراوان می کند، یاد کرد و گفت: در فیلم آخر ابراهیم حاتمی کیا به نام «به وقت شام» قسمت زیادی از صحنه ها از جلوه های ویژه استفاده شده که همه آنها در ایران انجام شده است.

اشکان رهگذر: استفاده از انیمیشن به حذف واسطه های آموزشی کمک می کند

نشست ضرورت های ورود انیمیشن به مباحث درسی دانش آموزان در پانا

کارگردان انیمیشن گفت: در استفاده از انیمیشن نکته ای که وجود دارد حذف واسطه های آموزشی است، وقتی شما یک محتوای اینتراکتیو آموزشی مثل انیمیشن و مولتی مدیا داشته باشید این شما هستید که آن را تولید کرده اید و میزان واسطه گری معلم نسبت به آن محتوای آموزشی به حداقل می رسد و شما دیگر معلم خوب یا بد برایتان چندان اهمیت ندارد و کیفیت آموزش بستگی به این دارد که چطور آن را منتقل کنند.

به گزارش خبرنگار فرهنگی پانا، نشست ضرورت های ورود انیمیشن به مباحث درسی دانش آموزان با حضور روانبخش صادقی کارشناس و کارگردان و اشکان رهگذر کارگردان انیمیشن در خبرگزاری پانا برگزار شد.
در ادامه بحثی که مطرح شد، روانبخش صادقی با اشاره به اینکه نظام آموزشی باید بر پایه شکل گیری خلاقیت دانش آموزان باشد، گفت: نظام آموزشی ای که خلاقیت را پرورش دهد درست است و باید مورد استفاده قرار گیرد، در مورد آموزش در کشور ما همیشه محدودیت صورت می گرفت، به ما گفته می شد ما 5 حس داریم که این اشتباه است، ما بسیار حس های ناشناخته داریم که هنوز کشف شان نکرده ایم. درهنر، در ادبیات، شعر، موسیقی و … هرکدام کلی حس نهفته است که کودک باید کشف کند و در استفاده از انیمیشن به این آگاهی ها می تواند برسد.

اشکان رهگذر در این خصوص گفت: در استفاده از انیمیشن نکته ای که وجود دارد حذف واسطه های آموزشی است، در بالاترین راس ایجاد محتواهای آموزشی، کارشناسان آموزشی قرار دارند که توجیه هستند و ارتباط مستقیم با مدیران آموزش و پرورش دارند. آنها یک محتوای آموزشی را تولید می کنند و این محتوا به صورت بخشنامه و سرفصل و یکسری کتاب به دست معلمان می رسد و شما دیگر اطلاعی ندارید معلم چطور آن را به دانش آموزان منتقل می کند ولی وقتی شما یک محتوای اینتراکتیو آموزشی مثل انیمیشن و مولتی مدیا داشته باشید این شما هستید که آن را تولید کرده اید و میزان واسطه گری معلم نسبت به آن محتوای آموزشی به حداقل می رسد و شما دیگر معلم خوب یا بد برایتان چندان اهمیت ندارد و کیفیت آموزش بستگی به این دارد که چطور آن را منتقل کنند.

وی افزود: ما متاسفانه در کشورمان در این مورد خیلی عقب هستیم چون زمان زیادی است که این اتفاق دارد در جهان می افتد ولی در کشور ما هنوز در حد حرف هم به آن توجهی نمی شود. آنها مدارس شان را به آموزش وی آر مجهز کرده اند به این صورت که اگر شما می خواهید درس جغرافیا را فرابگیرید عینک وی آر را می زنید و در همان نقطه ای که می خواهید آن را بشناسید قرار می گیرید و از نزدیک همه چیز را می بینید آنوقت ببینید چه تاثیر آموزشی خواهد داشت و کودک هیچوقت آن را فراموش نخواهد کرد.

روانبخش صادقی با اظهار تاسف از این نکته عنوان کرد: آموزش و پرورش ما نیاز به یک سایتی دارد که انیمیشن هایی که در این راستا تولید می شود را آن جا قرار دهد و دانش آموزان بتوانند به عنوان یک منبع قابل دسترس از آن استفاده کنند.  باید آموزش و پرورش یک بودجه ای اختصاص دهد و یک سری منابعی را برای آموزش به بچه ها تولید کند. من چون خودم عضو شورای نمایش خانگی هم هستم در همین جلسه اخیرمان دو انیمیشن خارجی را رد کردم برای اینکه به قدری کیفیتش بد بود که نمی شد نگاه کرد، چرا ما همین را توسط هنرمندان ایرانی تولید نکنیم. ما نمونه این کارها را در میان بچه های ایرانی خیلی بهتر داریم که می تواند در اختیار قرار بگیرد.

وی ادامه داد: با سیستم آموزشی امروز دانش آموزان از ابتدایی به دوره راهنمایی و از راهنمایی به دبیرستان می روند بدون اینکه آن دوره قبل را درک کرده باشند. به دانشگاه می رسند و تازه متوجه می شوند چه مباحثی را که مجبور شده اند درک نکرده از کنارشان بگذرند. بحث استفاده از انیمیشن یک عدالت ایجاد می کند که چه در مدارس عشایری و چه در شهر و نقاط مختلف آن یک محتوای آموزشی تدریس می شود. معلمی که در یک روستا تدریس می کند ممکن است تحصیلات و نوع آموزشش با معلمی که در شهر تدریس می کند فرق کند و این بسته آموزشی به صورت انیمیشن دیگر در هیچ کجا فرقی نمی کند و برای همه نوع آموزش یکسانی صورت می گیرد.

این کارگردان بیان کرد: من مربی نقاشی کانون پرورش فکری بودم و در تمام نقاط تهران برای آموزش می رفتم در پارکی سمت میدان خراسان یک مادری بود که بچه چهارساله اش را می آورد کلاس و چون ما با سنین بالاتر کار می کردیم اصرار داشت فرزندش را در کلاس بپذیریم وقتی طراحی ها و کارهای این بچه را دیدم خیلی خوب بود و پذیرفتم در کلاس حضور پیدا کند یک خانواده خیلی ضعیفی از لجاظ مالی داشت و این بچه به محض اینکه یک موضوع بهش می دادیم نقاشی می کرد و استعداد عجیبی داشت. همین بسته آموزشی می تواند در اختیار او و امثال او قرار بگیرد و یک هنرمند خوب بسازد.

اشکان رهگذر نیز با تاکید بر اینکه باید یک وب سایتی برای دسترسی همه دانش اموزان به این محتواهای آموزشی تاسیس کرد، گفت: شما یک محتوای آموزشی به صورت انیمیشن تولید می کنید که همیشه قابل استفاده است و از بین نمی رود. من نوعی که در حوزه انیمیشن تخصص دارم یک محتوایی را در بهترین حالت ممکن آماده می کنم و دیگر آن رسالت دپارتمان منابع انسانی آموزش و پرورش است که آدم های اصلح را انتخاب کند و به آن ها آموزش دهد که چگونه آن را به دانش آموزان ارائه دهد. باید در این زمینه ابتدا وب سایتی تاسیس شود که یک دیتا بیس باشد و تمامی آثاری که ساخته شده در آن قرار بگیرد.

وی تصریح کرد: در جمع بندی این بحث باید گفت؛ حذف واسطه ها، یکسان سازی آموزش تا بچه ها در سراسر کشور از یک نوع کیفیت آموزشی برخوردار شوند، ایجاد خلاقیت در آموزش، تربیت فکری خلاق برای بچه ها در جذب محتوای آموزشی و عدالت در آموزش…

روانبخش صادقی نیز در پایان صحبت های خود خاطر نشان کرد: در تولید این محتوای آموزشی بهترین آدم ها نشسته اند و به یک محتوای کامل رسیده اند، این تولید فکری بهترین آدم ها می رسد به دست کسانی که خیلی سخت می توانند به این افراد دسترسی پیدا کنند. به طور مثال در سیستان و بلوچستان شاید آن دانش آموز هیچوقت نتواند این استاد را ببیند ولی از محتوای فکری و آموزشی او می تواند استفاده کند. مجموعه لذت دانایی که 200 قسمت بود را من با همین هدف کار کردم و 6 سال از زندگی من را گرفت ولی اصلا اهمیتی برای آن قائل نشدند و تبیان بدون پرداخت هیچ هزینه ای آن را پخش می کند.

منبع: خبرگزاری پانا

رهگذر درگفت‌وگو با«ابتکار» کارگاه های انیمیشن لازمه حرفه ای شدن هستند

در اولین مواجهه با انیمیشن، آثار خاطره‌انگیر والت‌دیزنی با آن کاراکترهای دوست‌داشتنی در ذهن‌مان جان می‌گیرند؛ زنی با پاهای سیاه که فقط پایش را می‌دیدیم، دنبال گربه‌ها می‌دوید و بازی‌ جدی‌شان را به گند می‌کشاند. در خوشبینانه‌‌ترین حالت، کمتر نمونه موفق ایرانی در ذهن‌‌مان داریم و هر چه هست از آن‌ور یک‌راست سر از تلویزیون‌‌مان در می‌آورد و ما کودکان غافل از همه‌جا در آن دوران بی‌اینترنت و بی‌مدیا، چهار چشمی به تماشا می‌نشستیم. در سال‌های اخیر اما اتفاق‌هایی در انیمیشن‌سازی در سینمای کشورمان افتاده و هر از گاهی فیلمی خودی نشان می‌دهد که البته میان انواع و اقسام فیلم‌‎های خارجی گم می‌شود…

تور داخلی استودیو هورخش: انجمن ناشنوایان

جمعی از انجمن ناشنوایان مهمان استودیو هورخش بودند. مونا کریمی خبرنگار و مترجم کانون ناشنوایان این گروه را همراهی می‌کرد. ناشنواهای کشور ایران به دلیل این‌که شرایط مناسبی برای تماشای فیلم‌ها و انیمیشن‌های ایرانی برایشان فراهم نمی‌شود، نمی‌توانند به راحتی از سینما و آثار فرهنگی داخلی استفاده کنند. ما گروه کوچکی از آنان را به استودیو فراخواندیم و برایشان درباره نحوه ساخت انیمیشن توضیح دادیم. این تور برای ما فرصتی بود تا ارتباطی بین هنرمندان استودیو (شنواها) با ناشنوایان فراهم کنیم. نیازهای آنان را بشناسیم و تصمیم بگیریم در آینده برای ناشنوایان زیرنویس مخصوص آنها را در آثارمان در نظربگیریم.

تور داخلی استودیو هورخش: مهمان یوکی جان

«یوکی ترادا» که در ایران یوکی جان صداش می‌کنند از ژاپنی‌های ساکن توکیو است که موضوع مطالعات دانشگاهی‌اش در مقطع دکترا «موزه‌های تاریخی ایران». یوکی در لندن فرهنگ خاورمیانه خوانده و تاکنون چندین بار به ایران سفر کرده و زبان فارسی رو یاد گرفته. او در اول آبان ماه 1396 مهمان استودیو هورخش بود و از تمام قسمت‌های استودیو و مراحل ساخت انیمیشن بازدید کرد. یوکی جان علاقه زیادی به غذاهای ایرانی داره و قصد داره در زمینه فرهنگ و هنر فعالیت کنه.

هنرمند برتر ماه شهریور استودیو هورخش

هاجر از هنرمندای قدر تیم سایه
هنرمند برتر این ماه در هورخش استودیو