Hoorakhsh studios
اشکان رهگذر یکی از فیلمسازان سرشناس در زمینه ساخت فیلم‌های سینمایی انیمیشن است که اخیرا فیلم سینمایی «آخرین داستان» ساخته این کارگردان توانسته در سطح جهانی به موفقیت‌هایی دست یابد و از جمله معدود فیلم‌های سینمایی انیمیشن ایران است که توانسته روی پرده سینما اکران شود.
ادامه «با مهاجرت گسترده هر روز فقیرتر می‌شویم»
اشکان رهگذر به همراه گروه تولیدکننده انیمیشن سینمایی «گنج اژدها» به‌تازگی وارد همکاری با نرم‌افزار خارجی جدیدی در حوزه سینما شده‌اند که در حاشیه جشنواره بین‌المللی فیلم کن ۲۰۲۱ فعالیت رسمی خودش را آغاز کرده است؛ نرم‌افزاری که به نظر می‌رسد اگر بتواند تأثیرات مثبت خود را در ساخت فیلم‌های سینمایی ثابت کند، می‌تواند آینده سینما را تغییر بدهد.
ادامه «آینده سینما تحت تاثیر یک هوش مصنوعی !»
کارگردان انیمیشن کشورمان در گفتگو با مهر درباره سه نفر از افرادی که او را با پدیده کتاب و کتابخوانی آشنا کردند سخن گفت و اشاره کرد: رسیدن به یک کتاب خوب ماحصل معاشرت با انسان‌های خوب است.
ادامه «رسیدن به یک کتاب خوب ماحصل معاشرت با انسان‌های خوب است»
بازی انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» با همکاری استودیو استرالیایی «بلو فیش» به شکل بین‌المللی منتشر می‌شود.
به گزارش روابط عمومی استودیو هورخش، بازی «فره ایزدی» از محصولات جانبی انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» است که پیش از این در پلتفرم‌های ایرانی منتشر شده بود. این بازی با همکاری استودیو هورخش و استودیو استرالیایی «بلو فیش» با تغییرات جدیدی اوایل زمستان امسال به شکل بین‌المللی منتشر می‌شود.
پیش از این نسخه‌های موبایلی بازی «فره ایزدی» منتشر بود اما در نسخه بعدی این بازی در پلتفرم‌های اختصاصی پلی استیشن، ایسک باکس، نینتندو سوئیچ، اپل آرکید و کامپیوتر هم قابل نصب خواهد بود.
همچنین نسخه منتشر شده بازی «فره ایزدی» از اواخر خرداد امسال از روی پلتفرم‌های ایرانی برداشته شد تا نسخه به‌روز شده آن، همزمان با انتشار در دیگر کشورها در ایران در دسترس علاقه‌مندان قرار بگیرد.
استودیو «بلو فیش»، تولیدکننده و ناشر بازی‌های مستقل در استرالیاست که از سال 2008 فعالیت خودش را آغاز کرده است. اولین بازی این کمپانی «Qbism» بود که فهرست 10 پازل برتر در سراسر جهان با بیش از 350 هزار نصب قرار گرفت.
در خلاصه خط روایی بازی «فره ایزدی» آمده است که؛ «انسان‌ها به کمک فره ایزدی به قدرت و دانش بالاتری دست پیدا کرده بودند، اما این طمع قدرت باعث گمراهی و نابودی آنها می‌شود. فره ایزدی از انسان‌ها جداشده و در معرض نابودی توسط تاریکی قرار می‌گیرد. اما قهرمانانی پیدا می‌شوند که برای دفاع از روشنایی، در مقابل تاریکی‌ها می‌ایستند. قهرمانان و نور برای بقا به یکدیگر نیاز دارند.»
گفتنی است بازی «فره ایزدی» در سه بخش اکشن، هنری و موسیقی از نامزدهای هشتمین جشنواره بازی‌های ویدیویی ایران بود.
26 خرداد 1399
منتشر شده در سوره سینما، بانی فیلم، هنرآنلاین، موج، ایلنا، خبرگزاری صبا،
TEHRAN – The London-based publishing company Markosia plans to publish an English version of the Persian graphic novel “Jamshid” that is based on the King Jamshid story from the Shahnameh, the magnum opus of the Persian epic poet Ferdowsi.
The Persian version of the 4-volume graphic novel has been produced at Hoorakhsh Studio in Tehran, the animation studio announced on Monday.
The studio has produced the animated movie “The Last Fiction” based on the graphic novel.
The story follows Zahak’s treacherous rise to the throne in Jamshid in Persia. The young and naive hero Afaridoun must save the kingdom and its people from darkness. But first, he must conquer his own demons in this portrayal of Persian mythology that reveals human nature.
Established in 2005, Markosia has become one of the UK’s leading publishers of graphic novels. The publisher has gained a reputation for producing a diverse range of comic books and graphic novels that cover almost all genres.
Photo: Front cover of the first volume of the Persian graphic novel “Jamshid” published by Hoorakhsh Studio
Published on Tehran Times
IBNA- The English translation of ‘Jamshid; Sunset’, an Iranian graphic novel series will be released by British Markosia Publishing.
According to IBNA correspondent quoting from the public relations office of Hoorakhsh Studio, the producer of the original work in Tehran, Markosia has already published the first two installments of the four-volume graphic novel ‘Jamshid’ created by Ashkan Rahgozar.
The British publisher will release ‘Jamshid; Sunset’ and ‘Jamshid; Sunset II’ both online and through book stores on July 10 and August 5 respectively.
The graphic novel is based on the King Jamshid story in the masterpiece of Persian epical poetry ‘Shahnameh’ by Abu’l-Qasem Ferdowsi. The entire work will set the groundwork for the production of an animation film under the same title by Hoorakhsh Studio.
Founded by Harry Markos in 2004, the London-based comic book publishing company Markosia has made a name for itself in recent years through the release of works in a variety of genres.
Hoorakhsh Studio in Tehran was established in 2005 to produce graphic novels, animation movies and video games. The studio has produced an animation titled ‘The Last Tale’ based on ‘Jamshid’ which narrates the story of Zahhak the evil, Jamshid the King, Kaveh the hero and Afaridoun, a young hero.
published: IBNA,
رمان گرافیکی دوجلدی «جمشید غروب» از مجموعه رمان‌های گرافیکی «آخرین داستان» نوشته اشکان رهگذر به زبان انگلیسی منتشر می‌شوند.
به گزارش روابط عمومی استودیو هورخش، نشر مارکوزیا که پیش از این دو جلد نخست مجموعه رمان‌های گرافیکی «آخرین داستان» با عنوان «جمشید طلوع» و «جمشید طلوع ۲» را به زبان انگلیسی منتشر کرده بود، در ادامه این روند نسخه انگلیسی رمان‌های گرافیکی «جمشید غروب» و «جمشید غروب ۲» نوشته اشکان رهگذر را منتشر می‌کند.
این انتشارات رمان گرافیکی دوجلدی «جمشید غروب» را با عنوان «جمشید ۳» را از ۱۰ جولای (۱۱ تیرماه) و رمان گرافیکی «جمشید ۴» را از ۵ آگوست (۱۴ مردادماه) به شکل آنلاین در سایت آمازون و دیگر سایت‌های معروف فروش کتاب آنلاین و به شکل فیزیکی در کشورهای انگلیسی‌زبان ازجمله آمریکا، انگلستان و استرالیا منتشر می‌کند.
رمان‌های گرافیکی «جمشید» به‌عنوان پیش درآمدی برای انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» در استودیو هورخش تولیدشده‌اند. این مجموعه چهارجلدی با برداشتی آزاد از شاهنامه فردوسی، قصه دوران پادشاهی جمشید را به تصویر می‌کشند.
استودیو انیمیشن هورخش از سال ۱۳۸۴ درزمینهٔ تولید آثار انیمیشنی، رمان‌های گرافیکی و بازی فعالیت می‌کند و انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» به نویسندگی و کارگردانی اشکان رهگذر نخستین انیمیشن بلند سینمایی این استودیو است که با برداشتی آزاد از شاهنامه به روایت قصه ضحاک، کاوه آهنگر و آفریدون می‌پردازد. انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» تاکنون موفق به کسب ۹ جایزه ملی و بین‌المللی شده است.
نشر «مارکوزیا» که دفتر اصلی آن در لندن است، به شکل تخصصی از سال ۲۰۰۵ درزمینهٔ انتشار رمان گرافیکی (گرافیک نوول) و کمیک فعالیت می‌کند.
منتشر شده در 11 تیر 1398 در خبرگزاری ایبنا،
اشکان رهگذر، نویسنده رمان مصور «آخرین داستان» می‌گوید: با نوشتن این آثار می‌خواستم نوجوانان و جوانان را با جمشید، اسطوره کهن ایرانیان و کسی که پایه باورهای اساطیری مردمان فرا مرزی را بنیان می‌نهد، آشنا کرده و آنها را به خواندن متون اصلی تشویق کنم.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، شاهنامه فردوسی و داستان‌هایش از دیرباز مورد توجه و علاقه کودکان، نوجوانان و بزرگسالان بوده و همیشه نام شخصیت‌ها و اشعارش ورد زبان ایرانیان است. در این راستا نویسندگان زیادی به بازنویسی و بازآفرینی داستان‌های شاهنامه کرده‌اند. اما در این میان آثاری بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند که خلاقیت و نوآوری در آنها وجود داشته باشد. مجموعه «آخرین داستان» اثر اشکان رهگذر از آثار متفاوتی است که از سوی استودیو هورخش در حوزه رمان مصور برای نوجوانان و جوانان علاقه‌مند به داستان‌های شاهنامه منتشر شده است و با سبکی متفاوت داستان‌ها را با زبان تصویر به مخاطب منتقل می‌کند. این مجموعه دربردارنده 4 کتاب است که دو جلد نخست آن «جمشید: طلوع» و دو جلد دیگر آن «جمشید: غروب» نام دارد. تصاویر رمان مصور «جمشید: طلوع(1 و 2)» از سوی فائزه سپهر صادقیان، شیوا گل‌محمدی و داوود دیبا طراحی شده و در قالب 92 صفحه ارائه شده است.
اشکان رهگذر، درباره این مجموعه می‌گوید: رمان مصور شاخه‌ای از کیمک استریپ است که به عنوان گرافیک نول از آن یاد می‌شود و طرفداران زیادی در کشورهای اروپایی دارد. «تن تن» ازجمله گرافیک نول‌هایی است که در ایران هم عرضه شده و با استقبال زیادی روبه‌رو شده است. غالبا داستان‌هایی از طریق گرافیک نول تعریف می‌شوند که بزرگسالانه‌ترند و قرار نیست مانند کمیک‌استریپ‌ها خیلی ادامه‌دار باشند.
این کارگردان در ادامه می افزاید: گرافیک نول‌ها در زمان چاپ هم قطع متفاوتی دارند و با استانداردهای چاپ نفیس‌تری منتشر می‌شوند و جذابیت‌ها به ترکیب متن و تصویر در اثر و کم بودن حجم مطالب برمی‌گردد و مخاطب می‌تواند داستان را در کمتر از یک ساعت بخواند و ببیند.
رهگذر با بیان اینکه این مجموعه کتاب‌ها، مربوط به انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» است و پیش درآمدی برای آن به حساب می‌آید، می‌گوید: در انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» داستان ضحاک بیان می‌شود که به نوعی با پایان حکومت جمشید شاه پیوند می‌خورد. براین اساس ما در مجموعه چهار جلدی«آخرین داستان» به داستان زندگی و پادشاهی جمشید پرداخته‌ایم و طلوع، اوج و فرود پادشاهی‌اش را به تصویر کشیده‌ایم. با اینکه این مجموعه کتاب‌ها کاملا مستقل از انیمیشن است اما پیوستگی هم بین آنها وجود دارد و علاوه براینکه قابلیت خوانش جداگانه دارد، می‌تواند پیش‌زمینه‌ای در ذهن مخاطب ایجاد کند تا با اطلاعات بیشتری انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» را ببیند.
او درباره چگونگی شروع تولید این مجموعه توضیح می‌دهد: سال 2013 برای حضور در فستیوال انیمیشن انسی که مهمترین فستیوال انیمیشن در جهان است، به فرانسه رفتم. در یکی از کتابفروشی‌های پاریس به پدیده گرافیک‌نول برخوردم و به نظرم رسید به جای اینکه 10 سال برای تولید یک انیمیشن سینمایی وقت بگذاریم، می‌توانیم فضایی که در ذهنمان وجود دارد را از طریق گرافیک نول ارائه دهیم. و از همان سال شروع به تولید مجموعه کتاب‌های جمشید کردم که نخستین جلد آن در سال 1395 منتشر شد و به تدریج هر 6 ماه جلدهای بعدی هم منتشر شدند.
مدیرعامل استودیو هورخش می‌افزاید: در جلد اول و دوم این مجموعه با عنوان «جمشید: طلوع» می‌بینیم که جمشید چگونه شاهی باصلابت می‌شود و نخستین شهر را می‌سازد و بشریت را از سرمای مرگبار نجات می‌دهد و جامعه یک‌جانشین را پدید می‌آورد. اما در جلد سوم و چهارم می‌بینیم که چگونه جمشید دچار غرور و خودبرتر بینی و طمع می‌شود و به جنگ پایانی که همانا نابودی اهریمن است، رو می‌آورد و برهمین اساس اصطلاح طلوع و غروب را بکار برده‌ام. در این کتاب‌ها، سعی کردم با تکیه بر دنیای فردوسی، دنیای جدیدی را ایجاد کنم و دنیای شبیه‌سازی شده‌ای از دنیای فردوسی در شاهنامه را در مجموعه «آخرین داستان» ارائه دهم.
این کارگردان درباره میزان استقبال از این آثار نیز بیان می‌کند: با توجه به اینکه جزء آثار نفیس بودند استقبال خوبی از سوی مخاطبان روبه‌رو شدند و در کمتر از یکسال به چاپ دوم رسیدند و با توجه به اینکه انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» تابستان امسال اکران می‌شود، میزان استقبال از این آثار هم افزایش می‌یابد. البته انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» که برداشتی آزاد از داستان ضحاک در شاهنامه است، تا به حال توانسته سیمرغ بهترین انیمیشن سینمایی را از جشنواره فیلم فجر دریافت کند و در جشنواره فیلم کودک و نوجوان اصفهان هم تا به حال سه جایزه گرفته است و درمجموع 9 جایزه داخلی و خارجی دیافت کرده است.
رهگذر می‌افزاید: همچنین قرارداری برای چاپ این مجموعه چهار جلدی با انتشارات مارکوزیا که نشری انگلیسی است، منعقد کردیم و درحال حاضر دوجلد نخست این مجموعه به زبان انگلیسی منتشر و در همه کشورهای انگلیسی‌زبان، توزیع شده است و نسخه انگلیسی جلد سوم و چهارم هم به زودی منتشر می‌شود. علاوه براین، مجموعه «آخرین داستان» روی سایت‌های خارجی اعم از آمازون و مایکروسافت هم موجود است.
این نویسنده درباه تولید کتاب‌های دیگر مرتبط با انیمیشن «آخرین داستان» توضیح می‌دهد: البته علاوه براین مجموعه، مجموعه دیگری با عنوان «ارشیا» نیز در قالب رمان مصور منتشر کرده‌ام. در این مجموعه توضیحاتی درباره ارشیا، وزیر جمشید شاه و وزیر طهمورث، ارائه داده‌ام. این کتاب دست‌مایه‌ای بود برای پرداختن به دوران طهمورث، پدر جمشید، و بیان رخ‌دادهای کودکی جمشید و حکومت پدرش. تا به حال یک جلد از مجموعه دو جلدی «ارشیا» منتشر شده و جلد دیگر هم، همزمان با اکران انیمیشن، توزیع خواهد شد.
رهگذر درباره تصویرگری این رمان مصور نیز می‌گوید: تصاویر این کتاب‌ها برگرفته از سبک گرافیک نول‌های خارجی است که فضای ایرانی به خود گرفته است. تلاش کرده‌ایم تصاویر به‌گونه‌ای باشد که علاوه بر فضای ایرانی، فضای بین‌المللی هم داشته باشد و براین اساس تصویرگری هر کتاب به یک گروه از هنرمندان و تصویرگران واگذار شد و همانطور که کتاب‌ها از نظر متن متفاوت هستند سعی کردیم در تصویرگری‌ها هم تنوع ایجاد کنیم و تصویرگری هر کتاب با کتاب دیگر متفاوت باشد و همانطور که متن دارای فراز و فرود است، این افت و خیز در تصاویر هم نمایان باشد.
او در ادامه به استقبال مردم و علاقه‌شان به شاهنامه اشاره و یادآوری می‌کند: شاهنامه از آثاری است که بسیار مورد توجه مردم است و کودکان‌شان را به خواندن آن تشویق می‌کنند و از آثاری که در این حوزه منتشر می‌شود، استقبال می‌کنند. من هم از کودکی در خانواده‌ای شاهنامه‌دوست پرورش یافتم و خواندن و نوشتن را با داستان‌های شاهنامه تمرین کردم و پدرم مرا به خواندن این کتاب و «هزار و یک شب» تشویق می‌کرد. براین اساس وقتی بزگ شدم مانند سایر فیلمسازان که اغلب دغدغه تولید اثری در این حوزه دارند من هم از ظرفیت و پتانسیل بالای این گنجینه ارزشمند استفاده کردم و با عشقی که از دوره کودکی نسبت به شاهنامه با من همراه بود، این مجموعه کتاب‌ها و انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» را ساختم.
رهگذر می‌افزاید: از سویی دوران پادشاهی جمشید دوان طلایی تاریخ اساطیری ایران است. جمشید اسطوره‌ای نیست که تنها در اساطیر کهن ایرانیان مشاهده شود، او در قالب خدایان هند و اروپایی ظاهر می‌شود و پایه باورهای اساطیری مردمان فرا مرزی را نیز بنیان می‌نهد و من با نوشتن این کتاب می‌خواستم نوجوانان و جوانان را با اسطوره جمشید آشنا کنم و آنها را به خواندن متون اصلی تشویق کنم.
این نویسنده می‌گوید: البته با توجه به اینکه در انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» به ضحاک پرداخته‌ایم، رمان مصور تک جلدی هم درباره ضحاک به قلم کیاوش جاهدپارسا آماده شده که بعد از اکران انیمیشن توزیع می‌شود.
رهگذر در پایان اظهار امیدواری می‌کند انتشار این مجموعه کتاب‌ها و اکران انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» مورد توجه نوجوانان و جوانان قرار گیرد و انگیزه لازم برای خواندن شاهنامه و آثار مرتبط را در آنها ایجاد کند.
منتشر شده در 15 خرداد 1398 در خبرگزاری ایبنا
تهران- ایرنا- کارگردان انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» گفت: تولید فیلم درباره قصه های شاهنامه فقط از طرف مدیران توصیه می شود و در عرصه عمل هیچ گونه حمایتی از آنها صورت نمی گیرد.
حمایتی از آثار سینمایی درباره شاهنامه نمی شود
اشکان رهگذر در واکنش به صحبت‌های اخیر مدیرعامل خانه سینما که در مراسم هفتمین شب فیلمنامه‌نویسان گفته بود در سینمای 100 ساله ایران نشانی از شاهنامه و فردوسی دیده نمی‌شود، گفت که انتظاری بیشتر از آنچه بیان شد از مسئولان سینمایی ندارد چون تابه حال به جز اظهارنظر، واکنش حمایتی از آنها ندیده‌ایم.
وی روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار سینمایی ایرنا اظهار داشت: ساخت انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» که از قصه های شاهنامه الهام گرفته است را در سال 89 آغاز کردم و از همان موقع برای دریافت کمک و حمایت مالی سازمان‌های متولی انیمیشن، تلاش کردم اما حمایت از اثری درباره شاهنامه در اولویت هیچ‌کدام از این سازمان‌ها نبود و حتی بسیاری توصیه می‌کردند به دنبال ساخت اثری درباره شاهنامه نروم چون از آن حمایت نخواهد شد.
رهگذر ادامه داد: در شرایطی که به نظر نمی‌رسد سیستم سینمایی و فرهنگی ما به دنبال حمایت از شاهنامه باشد، مدیرعامل خانه سینما از اهالی سینما گله می‌کند که چرا این سینمای 100 ساله تاکنون به شاهنامه و فردوسی نپرداخته است.
وی با اشاره به اینکه «آخرین داستان» اولین انیمیشن سینمایی درباره شاهنامه نیست، گفت: پیش از ما هم انیمیشن‌های سینمایی «قلب سیمرغ» و «رستم و سهراب» با الهام از داستان‌های شاهنامه ساخته و اکران شده‌اند و نمی‌دانم چرا مدیرعامل خانه سینما از ساخت و اکران چنین آثاری خبر ندارد، برای همین در یادداشتی از وی دعوت کردم تا به تماشای «آخرین داستان» بنشیند.
رهگذر در پاسخ به این سوال که چقدر نادیده گرفته شدن از طرف مدیران سینمایی می‌تواند فضای کار را برای کارگردانان جوانی مانند او ناامیدکننده کند، گفت: اصلا ناامید یا ناراحت نیستم، چون همیشه همین‌طور بوده و چیزی غیر از این ندیدیم، فقط واکنش نشان دادم تا مدیرعامل خانه سینما بداند ما مدت‌هاست اینجا هستیم.
این هنرمند جوان افزود: نمی‌دانم چطور است که مهمترین جشنواره انیمیشن دنیا در میانه تولید، انیمیشن ما را به عنوان اثر منتخب جهانی معرفی کرده و حتی با افتخار آن را به بازار جشنواره بین‌المللی فیلم کن دعوت می کند ولی در کشور خودمان مدیران سینمایی حتی از ساخته شدن این انیمیشن سینمایی خبر ندارند.
وی با اشاره به پذیرش اثرش در جشنواره بین‌المللی فیلم انیمه انسی 2018، گفت: تا چند روز دیگر برای اولین بار انیمیشن سینمایی ما در این جشنواره رونمایی خواهد شد، جشنواره‌ای که تابه حال اثر سینمایی از ایران در آن حضور نداشته است، ما حتی در عرصه خبررسانی همه تلاشمان را کرده‌ایم و رسانه‌های داخلی و خارجی تاکنون به خوبی اخبار ساخت این انیمیشن را پوشش داده‌اند.
بازیگرانی همچون پرویز پرستویی، بیتا فرهی، حامد بهداد، اکبر زنجان پور، حسن پورشیرازی، باران کوثری، فرخ نعمتی، اشکان خطیبی، شقایق فراهانی، مجید مظفری، ملیکا شریفی‌نیا، زهیر یاری، و بانیپال شومون صداپیشگی شخصیت‌های انیمیشن «آخرین داستان» را برعهده دارند و هنرمندانی همچون کریستف رضاعی، تینا پاکروان، علیرضا علویان، ژینوس پدرام و محمد چرمشیر با این پروژه همکاری داشته‌اند.
منتشر شده در خبرگزاری ایرنا
بازتاب مصاحبه در ایران اکونومیست
زهرا نجفی| انیمیشن در سینمای ایران چه جایگاهی دارد؟ این همان سؤالی است که هنوز مسئولان فرهنگی و هنری به آن پاسخ دقیقی نداده‌اند. همان سؤالی که کارگردانان نسل جدید انیمیشن آن را بارها به اشکال متفاوتی مطرح کرده‌اند. شاید تا پیش از موفقیت گیشه انیمیشن‌های ایرانی در سال‌های اخیر، مسئولان آن‌قدر دغدغه پاسخگویی به این سؤال را نداشتند اما در شرایط فعلی که به نظر می‌رسد فضای انیمیشن به سمت پویایی بیشتر درحرکت است به‌طوری که در جشنواره ملی فیلم فجر یا جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان بخش مجزایی را به نمایش و داوری آثار انیمیشنی اختصاص می‌دهند، پاسخگویی به این سؤال ضروری است. جشنواره فیلم فجر به‌عنوان مهمترین جشنواره سینمایی کشور هم تأثیر بسیاری در سینمای ایران دارد اما برگزارکنندگان جشنواره فیلم فجر هم هنوز به این سؤال پاسخ روشنی نداده‌اند و البته عملکردشان در دوره‌های اخیر جشنواره تنها موجب گلایه اهالی انیمیشن شده است. آخرین انیمیشن‌هایی که دوره سیوچهارم و سی‌وپنجم به نمایش درآمدند گواه این عملکرد هستند؛ نمایش آنها در آخرین سانس آخرین روز جشنواره، بی‌اطلاع‌رسانی و درنهایت بی‌توجهی اهالی رسانه در ادامه برخورد مسئولان باعث شد تا کارگردانان انیمیشن با شک و تردید به این جشنواره بنگرند. به‌همین دلیل با علی نوری اسکویی و محمدامین همدانی به‌ترتیب کارگردان انیمیشن‌های «رهایی از بهشت» و «فهرست مقدس» که انیمیشن‌های‌شان در دوره‌های اخیر جشنواره حضور داشته و اشکان رهگذر کارگردان انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» که تصمیم گرفت در جشنواره فیلم فجر شرکت نکند به گفت‌وگو نشستیم تا اهمیت پرداختن به انیمیشن در جشنواره فیلم فجر را مورد بررسی قرار دهیم.
با توجه به اینکه تا امروز اتفاق قابل‌توجهی برای انیمیشن‌های سینمایی ما در جشنواره فیلم فجر نیفتاده است و حتی شما، آقای همدانی انتقاداتی را در اختتامیه جشنواره فیلم فجر بیان کردید در رابطه با اینکه چرا به‌اندازه‌ای که باید به انیمیشن توجه نمی‌شود می‌خواهم نظرتان را درباره جایگاه جشنواره فیلم فجر بدانم. اهالی سینما این جشنواره را به‌عنوان ویترین سینمای ایران می‌دانند که روی اکران سال بعد تأثیر می‌گذارد. آیا به نظر شما جشنواره فیلم فجر روی سینمای انیمیشن هم می‌تواند تأثیری بگذارد؟
همدانی: فکر می‌کنم ابتدا باید از جایگاه واقعی انیمیشن در سینما صحبت کنیم. وقتی‌که ما تقریباً هر‌سال در بین پنج فیلم پرفروشی که اکران جهانی می‌شوند یک انیمیشن داریم، به این معنی است که انیمیشن در سینمای جهان جایگاه قابل‌توجهی دارد. اما اینکه چرا ما در سینمای ایران آن‌قدر نسبت به انیمیشن کم‌لطف یا به‌نوعی بی‌توجه هستیم به عوامل متعددی برمی‌گردد؛ شاید برخی از سینماگران سینمای زنده فکر می‌کنند با ورود انیمیشن به بخش رقابتی جایگاه آنها به خطر می‌افتد. بخش دیگری از علت این اتفاق را «نبود بلوغ» یا کمبود اطلاعات در مورد انیمیشن می‌دانم. یادم هست همان سالی که ما با انیمیشن «فهرست مقدس» در جشنواره فیلم فجر حضور داشتیم، معاونت سینمایی به خاطر حضور هفت، هشت انیمیشن با‌کیفیت‌های متفاوت در جشنواره و فروش 4 میلیارد و600 میلیون تومانی انیمیشن «شاهزاده روم» آن سال را «سال انیمیشن» نامیده بود. کمی از این نامگذاری گذشته بود که من و معاونت سینمایی میهمان برنامه تلویزیونی «هفت» شدیم. من در استودیو نشسته بودم و به حرفهای معاونت سینمایی وقت گوش می‌کردم که یک‌دفعه در گلایه نسبت به گروه‌های متعددی که از جشنواره فیلم فجر توقع دریافت سیمرغ داشتند گفت: کارتونیست‌ها و تصویرسازان هم در حال حاضر توقع سیمرغ از جشنواره دارند، کم مانده است انیمیشنیها هم بگویند ما هم سیمرغ می‌خواهیم. این جملات را که از معاونت سینمایی شنیدم شگفت‌زده و بسیار ناراحت شدم. این نبود شناخت است. اتفاقی که برای ما در جشنواره فیلم فجر افتاد و باعث ناراحتی ما شد که در اختتامیه جشنواره هم آن را عنوان کردم این بود که ما به‌دنبال جایزه گرفتن برای انیمیشن نبودیم. اما این‌قدر از اکران‌های بد و محدودی که به نحو بدتری اطلاع‌رسانی شد عصبانی بودیم که دیگر جایزه برایمان مهم نبود. اصلاً کسی خبر نداشت جشنواره بخش انیمیشن دارد. مهمترین جایزه برای ما این است که کارهایمان دیده شود و بتوانیم نظرات مردم را بگیریم تا در کارهای بعدی موفق‌تر باشیم.
نوری اسکویی: من سه تجربه متفاوت از جشنواره فیلم فجر دارم. نخستین باری که در این جشنواره حضور پیدا کردم کاندید سیمرغ بهترین دستاورد فنی برای یک فیلم تلویزیونی شدم که البته مجموعه تلویزیونی بود که با توصیه دبیر جشنواره نسخه سینمایی از آن را به جشنواره ارائه داده بودم. در دوره سیوچهارم جشنواره فیلم فجر که بخش انیمیشن برای نخستین بار به شکل مستقل برگزار شد، داور بودم. آخرین تجربه حضور هم به انیمیشن سینمایی«رهایی از بهشت» بازمی‌گردد که در بخش مسابقه حضور داشت. ماحصل این سه تجربه و صحبت با سینماگران با‌تجربه‌ای که در جشنواره به شکل‌های متفاوتی تاکنون حضور‌داشته‌اند، این بود که جشنواره فیلم فجر بی‌در‌و‌پیکر است. انسجام استراتژیک ندارد و دبیران جشنواره به‌سرعت تغییر می‌کنند. این‌یکی از واقعیت‌های جشنواره فیلم فجر است که اکثر کسانی که به دبیری این جشنواره می‌رسند برای نخستین بار است که دبیر یک جشنواره شده‌اند. و شما تا چه حد می‌توانید روی هوش هیجانی آدم‌های بدون تجربه حساب کنید که درست عمل کنند؟! در‌حالی‌که در همه جای دنیا یک دبیر جشنواره از قبل تجربه‌هایی مثل داوری، معاونت اجرایی و دبیری جشنواره‌های کوچک‌تر را تجربه می‌کند تا بتواند یک جشنواره بزرگ را اداره کند. با این وضعیت نمی‌شود پیش‌بینی کرد یا نظر داد که جشنواره فیلم فجر همانطور که برای برخی از فیلم‌های زنده می‌تواند سکوی پرش و فرصتی برای دست یافتن به اکران بهتر باشد برای انیمیشن هم این کارایی را دارد یا می‌تواند داشته باشد.
رهگذر: من تجربه حضور در جشنواره فیلم فجر را نداشتم، اما شرح ماجرای حضور دیگر انیمیشن‌سازان در فجر را خوانده‌ام. با چند سینماگر هم مشورت کردم و به این نتیجه رسیدم که نباید فیلمم را به جشنواره فیلم فجر بدهم. اگر قرار است انیمیشن سینمایی که هشت سال برایش زحمت کشیده‌ام را به جشنواره‌ای بدهم باید آن را در‌جایی برای نخستین بار به نمایش بگذارم که قدر‌وقیمتش را بدانند. نه جایی که کارم را نمی‌شناسند و برایش جایگاهی قائل نیستند.
از طرف دیگر انیمیشن شانس بیشتری نسبت به فیلم‌های زنده برای حضور در عرصه بین‌الملل دارد. چون زبان انیمیشن و کیفیت آن چیزی است که فیلمساز آن را می‌سازد. بنابراین مخاطبان از ملیت‌ها و زبان‌های مختلف می‌توانند راحت‌تر با آن ارتباط برقرار کنند. در‌حالی‌که شاید بهترین فیلم‌های سینمای زنده ما حتی در یکی از جشنواره‌های درجه پنجم روستایی در رومانی هم فرصت حضور نداشته باشند چون برایشان جالب و قابل‌فهم نیست. پس به این نتیجه رسیدم که فرستادن انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» به جشنواره تصمیم عاقلانه‌ای نیست. ضمن اینکه پخش‌کننده خارجی فیلم اصلاً جشنواره فیلم فجر را نمی‌شناخت و می‌گفت ممکن است خریداران خارجی با شنیدن اینکه فیلم برای نخستین بار در یک جشنواره شناخته نشده به نمایش درآمده است کنار بکشند.
جشنواره ملی فیلم فجر به لحاظ رسانه‌ای همیشه دارای فضای گرم و پرهیاهویی بوده است. به‌طوری که کمتر پیش می‌آید فیلمسازان داخلی وسوسه نشوند در این جشنواره حضور پیدا کنند. حتی بسیاری از تولیدات سینمای ایران با توجه به برگزاری این جشنواره ساخته می‌شوند. شما اصلاً وسوسه نشدید در این جشنواره شرکت کنید؟
رهگذر: اتفاقاً برایم بیشتر از‌آنکه وسوسه‌‌کننده باشد، خطرناک به‌نظر می‌رسید. شما فیلمی ساختید، آن‌هم نخستین فیلم‌تان. بنابراین خیلی برایتان مهم است که چه بازخوردی بگیرید. چون شما هنرمند هستید و این بازخورد روی آینده کاری شما تأثیر می‌گذارد. پس باید نخستین جایی که فیلم را می‌فرستید جایی باشد که از‌آنجا بازخورد درست بگیرید. به این دلیل بود که فکر کردم فرستادن فیلمم به جشنواره فیلم فجر بیشتر به‌کارم ضربه می‌زند. چون یا بازخوردهایی می‌گیرم که درست و کارشناسی نیستند یا بالعکس تعریف‌های کاذبی دریافت می‌کنم که به شکل دیگری به‌کارم ضربه می‌زند.
نوری اسکویی: حق با اشکان است. او کاپیتان تیمی است که هشت سال همراهی‌اش کرده‌اند. پس باید به فکر هم‌تیمی‌هایش باشد و تصمیمات درستی برای آنها بگیرد. این حس تیم بودن در بین ما انیمیشنیها که ماه‌ها یا حتی سال‌ها باهم زندگی می‌کنیم بیشتر وجود دارد. اینکه نخستین واکنش‌ها چطور باشد بسیار تأثیرگذار است. فضایی که خودش را برای حضور چهره‌های سینما و سوپراستارها آماده می‌کند برای انیمیشن جایگاهی قائل نیست. در حالی که خود اهالی سینما بسیار به انیمیشن احترام می‌گذارند و برایش ارزش قائل هستند. اما فضای جشنواره فیلم فجر به گونه دیگری است، به خبرنگاران گفته می‌شود این سانس انیمیشن داریم بروید استراحت کنید.
این فضایی است که خودتان هم تجربه‌اش کردید، نه؟
بله، رفتارها در آنجا با ما بسیار عذاب‌آور بود. تشریفات با عوامل فیلمی که شاید حتی از فیلم ما کیفیت کمتری داشت به خاطر حضور دو ستاره بهتر برخورد می‌کرد. در حالی که در سینمای جهان انیمیشن جایگاه ویژه‌ای دارد. طبیعی است که با چنین برخوردهایی بچه‌های انیمیشن آسیب می‌بینند و می‌پرسند چرا 5سال عمرمان را روی ساخت یک انیمیشن گذاشتیم، شاید بهتر بود که از همین کارهای بی‌کیفیت یا کم کیفیت سینمایی می‌ساختیم تا دیده شویم. چون انیمیشن‌سازان این پتانسیل را دارند که در سینما کار کنند در‌حالی‌که برعکس آن به‌راحتی ممکن نیست. نخستین برخورد می‌تواند تأثیرگذار و شکننده باشد. برای همین بود که بعد از جشنواره فیلم فجر دو نفر از عوامل فیلم من وارد سینمای زنده شدند و گفتند دیگر انیمیشن کار نمی‌کنیم.
آقای اسکویی شنیده‌ام فیلم بعدی شما از نوع فیلم زنده است. می‌توانیم این انتخاب را به ناامیدی‌هایتان از فضای انیمیشن ربط دهیم؟
نوری اسکویی: بالاخره ما هم خسته می‌شویم و باید فضایمان را تغییر دهیم. پروسه کار انیمیشن طولانی است و من هم با ساخت فیلم زنده وارد دنیای سینما شدم. هم به استراحت نیاز داشتم و هم دلم برای ساخت فیلم زنده تنگ‌شده بود.
در مورد «فهرست مقدس» چطور؟ جشنواره فیلم فجر توانست بر اکران این انیمیشن تأثیری بگذارد؟
همدانی: فجر تأثیری نگذاشت، چون اصلاً انیمیشن ما در این جشنواره دیده نشد.
مرکز گسترش از منافع مستندسازان و انجمن سینمای جوان هم از جایگاه فیلم کوتاه در جشنواره فیلم فجر دفاع می‌کنند. اما انیمیشن چنین متولی ندارد. چقدر این اتفاقات یعنی نادیده گرفته شدن انیمیشن در جشنواره فیلم فجر به این موضوع بازمی‌گردد که انیمیشن متولی جدی ندارد؟
نوری اسکویی: همین‌طور است. انیمیشن هنوز در کشور ما متولی ندارد. همیشه قول‌هایی داده‌اند اما تاکنون شاهد عملی شدن آنها نبوده‌ایم. گاهی بحث می‌شود که صنف متولی باشد اما واقعیت این است که صنف نمی‌تواند همپای یک نهاد دولتی عمل کند. بنابراین ما انیمیشنیها به متولی دولتی نیاز داریم.
اما این انیمیشنی که امروز در جشنواره فیلم فجر جدی گرفته نمی‌شود زیربنای آینده سینمای کشور ماست. چون انیمیشن تا همین امروز با پتانسیل خودش رشد کرده و جلو رفته است. پس دور از ذهن نیست که در آینده‌ای نه چندان دور به یکی از بخش‌های مهم سینمای ایران، بخشی که حرفهای بسیاری برای گرفتن دارد تبدیل شود. اگر در چنین زمانی جشنواره‌ها فکری برای حضور انیمیشن نکرده باشند، آنها یک گام عقب‌تر می‌افتند. چون وقتی به انیمیشن بی‌توجهی می‌کنند، انیمیشن‌ها در جشنواره‌های خارجی شرکت می‌کنند و جایزه هم می‌گیرند. آن‌وقت است که دیگر این روند در سینمای انیمیشن متداوم می‌شود و دبیران جشنواره‌های داخلی باید خواهش کنند تا انیمیشن سینمایی را در جشنواره‌هایشان داشته باشند و این جریان شکل‌گرفته را به داخل کشور بازگردانند. مگر اینکه از سیاست‌های تنبیهی استفاده شود و بگویند اگر فیلمی مثلاً به جشنواره فیلم فجر نیاید به آن پروانه نمایش نمی‌دهیم.
سینمای انیمیشن هر نوع حضوری را در جشنواره فیلم فجر تجربه کرده است. در دوره‌ای انیمیشن‌ها بخش مجزایی برای خودشان داشتند و در کنار فیلم‌های انیمیشن داوری شدند و در دوره‌ای دیگر در کنار فیلم‌های سینمای زنده داوری شدند. به نظرتان کدام از این اتفاقات بهتر می‌تواند حق مطلب را نسبت به فیلم‌های انیمیشن ادا کند؟
نوری اسکویی: فرایند صدا و آهنگسازی در فیلم سینمایی زنده با انیمیشن بسیار متفاوت است. صداگذاران و آهنگسازانی که برای فیلم زنده کار می‌کنند باید 4، 5 برابر وقت و انرژی بیشتری برای انیمیشن بگذارند. چون همه چیز را باید از صفر خلق کنند. از طرف دیگر چون فضای انیمیشن رئال نیست، صداگذاری و آهنگسازی برایش شرایط خاص خودش را دارد. بنابراین اگر قرار باشد انیمیشن در کنار فیلم‌های زنده داوری شود، حتی بدترین انیمیشن هم می‌تواند سیمرغ صدا و موسیقی را بگیرد. داوران جشنواره فیلم فجر اساساً جوایز را بین کارگردانان و تهیه‌کنندگان تقسیم می‌کنند، یعنی می‌گویند باید به فیلم فلان کارگردان هم یک جایزه بدهیم. بعد تصمیم می‌گیرند به مثلاً به آهنگسازی این فیلم جایزه دهند. بنابراین در این بین حتی کار صداگذاران، آهنگسازان یا تدوینگران دیده نمی‌شود. این تهیه‌کنندگان و کارگردانان هستند که در جشنواره فیلم فجر مورد توجه قرار می‌گیرند. باید این واقعیت را هم در نظر بگیریم که کارگردانان یا تهیه‌کنندگان انیمیشن شخصیت‌های بانفوذی در سینما نیستند و جایزه دادن به آنها به‌نفع داوران نیست. (می‌خواهم خیلی صریح درباره این موضوع حرف بزنم.) این ارزش قائل نشدن برای داوری آثار انیمیشن آسیب دیگری را هم به همراه داشته، آهنگسازان و صداگذاران حرفهای کمتر علاقه‌مند می‌شوند تا در پروژه انیمیشن مشارکت داشته باشند. آنها با خودشان فکر می‌کنند برای یک فیلم سینمایی کافی است 20 روز وقت بگذارند، هم کارشان کمتر است و هم در جشنواره فیلم فجر مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. اما باید بیش از چهار، پنج ماه برای آهنگسازی یا صداگذاری یک انیمیشن بلند سینمایی وقت بگذارند، آن‌وقت کارشان هم در جشنواره دیده نمی‌شود. بنابراین حرفه‌ای‌ها از کار کردن با انیمیشنیها خودداری می‌کنند. درواقع مسأله‌ای که در حال حاضر در مورد فجر وجود دارد این است که اصلاً می‌خواهند به انیمیشن جایزه بدهند یا ندهند؟! وگرنه ما هنوز به‌جایی نرسیدیم که بخواهیم تدوین، کارگردانی یا موارد تخصصی دیگر انیمیشن را ارزیابی کنیم. همانطور که می‌دانید فیلم من جایزه‌های زیادی از جشنواره‌های مختلف انیمیشن دریافت کرد اما وقتی انیمیشن «رهایی از بهشت» جایزه بهترین فیلم جشنواره آکولید کالیفرنیا را به‌دست آورد، من واقعاً شعور و درک آنها را به‌خاطر اهدای جایزه بهترین فیلم به یک انیمیشن سینمایی در یک جشنواره سینمایی و از بین بیش از هزار فیلم داستانی زنده تحسین کردم. چراکه این جشنواره جایزه تخصصی انیمیشن نداشت. بنابراین سینما، سینماست. چه فرقی می‌کند شما برای قصه گفتن از چه روشی استفاده کنید؟ بسیاری از کارگردانان هالیوودی دست به ساخت انیمیشن هم زده‌اند. همه اینها در خدمت کارگردان است. اما ما فاصله بسیاری با آنها داریم، نمی‌دانم باید چند سال بگذرد که مدیران سینمایی ما جرأت کنند جایزه بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر را به یک انیمیشن بدهند یا اصلاً یک انیمیشن سینمایی را به‌عنوان نماینده ایران به اسکار بفرستند.
همدانی: بله، من هم این تجربه را مثل آقای نوری اسکویی داشتم که آدم‌های حرفهای از کار کردن در پروژه انیمیشن خودداری کنند. اما اینکه جایگاه انیمیشن در جشنواره فیلم فجر باید به چه صورت باشد، به نظرم وقتی از انیمیشن سینمایی حرف می‌زنیم باید در کنار آثار سینمایی دیگر و در جشنواره سینمایی‌ها قرار بگیرد. اگر امروز از کنار این مسأله می‌گذریم از سر ناامیدی است. چون فکر می‌کنیم با توجه به گره‌های کوری که وجود دارد این اتفاق اصلاح شدنی نیست. تصورم این است که داوری‌ها و انتخاب داورها در جشنواره فیلم فجر بیشتر از نگاه مدیریتی نشأت می‌گیرند تا حرفهای. درهرصورت انیمیشن بالاخره جایگاه خودش را به‌دست می‌آورد، چقدر خوب بود که مسئولان فرهنگی هم به آن توجه می‌کردند. چون روزی که انیمیشن جایگاه خودش را از فروش داخلی و جوایز بین‌المللی به‌دست آورد، انگشت سرزنش به سمت مسئولان ما خواهد رفت. چون انیمیشن فقط ابزار فرهنگی و سرگرمی نیست، ابزار استراتژیکی است که می‌تواند حتی به کمک کشور بیاید. انیمیشن زبان صحبت کردن ما با آینده است.
آیا می‌توانیم بگوییم که اشکان رهگذر به این دلیل از بازیگران شناخته‌شده سینما و تئاتر برای صداپیشگی شخصیت‌های اصلی انیمیشنش استفاده کرده تا به‌واسطه حضور آنها توجه به‌کارش بیشتر شود؟
رهگذر: بله، اگر قرار بود ما در جشنواره فیلم فجر حضور پیدا کنیم و من از چند نفر از بازیگران کار دعوت می‌کردم تا در کنار ما حضور پیدا کنند، قطعاً این اتفاق می‌افتاد. حضور این چهره‌ها در استقبال مردم و رسانه‌ها بی‌تأثیر نیست اما برای ما همه‌چیز نبود؛ یعنی نمی‌خواهم فیلم پشت این موضوع قایم شود. حضور این چهره‌ها در اکران قطعاً به ما کمک خواهد کرد و به‌قول‌معروف تنور را داغ می‌کند. من هم مثل همه کارگردانان علاقه دارم فیلمم دیده شود.
همدانی: چقدر این جواب زیبا بود. دقیقاً شاید حضور بازیگران سروصدا به پا کند اما خود فیلم دیده نمی‌شود. به‌نظرم اشکان رهگذر بهترین تصمیم را گرفته است.
فکر نمی‌کنید بخشی از این ماجرا که انیمیشن‌ها در کنار آثار سینمایی داوری نمی‌شوند یا سازوکار ثابتی برای داوری‌شان در نظر گرفته نمی‌شود به این موضوع برمی‌گردد که حضور انیمیشن در جشنواره متداوم نیست؟
همدانی: اتفاقاً به همین دلیل نیاز دارد که به آن توجه درست‌تری شود. یعنی اگر انیمیشن در جشنواره دیده شود و آن را جدی بگیرند، اتفاق بعدی‌اش این است که سرمایه‌گذاران بخش خصوصی علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری می‌شوند. چون در حال حاضر آنها کمتر به سمت انیمیشن می‌آیند. دولت پیشین یکباره توجه جدی نسبت به بازی نشان داد و با اینکه حضور ما در عرصه بازی جدیدتر از انیمیشن است، بازی رشد قابل‌توجهی کرد. حتی به حمایت هم نیاز نداشت. انیمیشن هم این وضعیت را دارد، مرز نمی‌شناسد و به‌راحتی می‌تواند پول خودش را دربیاورد، اگر به‌درستی عرضه و اکران شود.
به نظرتان جشنواره دوسالانه پویانمایی تهران که درزمینه انیمیشن کوتاه عملکرد خوبی دارد، نمی‌تواند بستر بهتری را برای انیمیشن‌های بلند را فراهم کند؟
رهگذر: نه، چون جشنواره پویانمایی تهران به خانواده انیمیشن محدود می‌شود، رنکی ندارد و در آن هیچ اتفاق خرید و فروشی انجام نمی‌شود. کسانی که شرکت می‌کنند به خاطر علاقه شخصی خودشان به جشنواره است. اهالی انیمیشن می‌خواهند به بهانه برگزاری جشنواره چند روزی باهم معاشرت کنند.
همدانی: همه ما از قبل می‌دانیم خروجی جشنواره پویانمایی چه چیزی است.
نوری اسکویی: دقیقاً، فضای آن شبیه به‌جشنواره فیلم کوتاه تهران است. حتی فیلم‌های کوتاه هم اگر در این جشنواره بیایند برای شرکت در جشنواره‌های خارجی به مشکل برمی‌خورند.
آیا فیلم بعدی‌تان را به جشنواره فیلم فجر می‌دهید؟
همدانی: فکر نمی‌کنم.
نوری اسکویی: نمی‌دانم.
رهگذر: باید ببینیم با انیمیشن «فیل شاه» در این دوره از جشنواره فیلم فجر چه برخوردی می‌کنند. آن‌وقت می‌توانیم تصمیم‌گیری کنیم.
منتشر شده: روزنامه ایران
آرشیو خبری هورخش استودیو 